Wijs als Salomo's kat?

14 September 2019, 18:00 uur
Columns
mainImage

Als ik het goed bij heb gehouden, passeer ik met deze column de 80ste keer dat ik er een heb mogen maken. En geleerd heb ik ervan. Dus bij deze wil u hartelijk bedanken - u hebt er immers aan bijgedragen - dat ik heb kunnen werken aan mijn taalvaardigheid. Ongetwijfeld zal er zo hier en daar nog een foutje in hebben gestaan. Maar ik doe mijn best en wijs me er gerust op. Ik kan er alleen maar van leren.

Taal, zowel gesproken als geschreven, blijft zo nu en dan best lastig. Als dochter van een onderwijzeres werden mijn zusje en ik van huis uit al vaak verbeterd als wij een verkeerde woordkeuze hadden gebruikt. 

Het gebruik van taal is toch hoofdzakelijk de manier waarop wij met elkaar communiceren. En dat is soms uitermate lastig. Niet altijd worden de juiste woorden gevonden of gebruikt. Waardoor een boodschap een hele andere lading krijgt. De boodschap verkeerd wordt opgevat of dat je volledig de plank er mee misslaat. Niet altijd handig. Sommige dingen worden niet gauw vergeten en voor je het weet geef je iemand een handvat om je, als het zo uit komt, er mee om de oren te slaan.

Dan hebben we, in onze taal, ook nog eens veel spreekwoorden en gezegdes. Heerlijk om te gebruiken als het zo uit komt. Handig om een korte krachtige uitspraak te kunnen doen die een waarheid of een wijsheid bevat. Alleen moet je dan wel weten wat je gebruikt en wat de betekenis ervan is. Hilarische uitspraken ontstaan er daardoor ook wel. 'Wie een kuil graaft voor een ander is een uitslover', hoorde ik laatst. Op zich.... hij is leuk toch? Iedereen weet vast wel dat de oorspronkelijke is: 'Wie een kuil graaft voor een ander valt er zelf in'. 

'De spijker op zijn kop slaan', 'de vuile was buiten hangen' en 'dat klopt als een bus' zijn uitspraken die we vaker en makkelijker gebruiken. Alleen gebruiken we ze dan wel juist en/of op het goede moment? Over de laatstgenoemde, 'dat klopt als een bus', kreeg ik altijd steevast als opmerking terug van mijn moeder: 'Het is: Het klopt als een zwerende vinger en het sluit als een bus.'

Ooit heb ik met een voormalige collega eens een hele dag een conversatie geprobeerd te houden met alleen maar het gebruik van spreekwoorden en gezegdes. En moeilijk dat dat is! Vooral omdat hij taalkundig heel goed onderlegd was. Ik kreeg het dan ook als een boemerang terug als ik een spreekwoord verkeerd toepaste. Maar het was grappig dat het ons uiteindelijk gelukt is. Stiekem was ik toch wel een beetje trots op mezelf en op Google :-)

Wist u dat er nog zoveel spreekwoorden zijn die we allang niet meer gebruiken en in de vergetelheid zijn geraakt? Best leuk om die zo nu en dan eens uit de kast te halen. Ik had in ieder geval nog nooit gehoord van: De groten rijden te paard en de kleinen hangen tussen hemel en aarde. Of: De koe van de pastoor eet iedere dag mals gras.

Wagen doe ik me in het dagelijks taalgebruik liever aan de gewone spreekwoorden die ik ken en waarvan ik weet dat ik ze goed gebruik. Zoals: 'Wie niet sterk is, moet slim zijn' of 'de bom is gebarsten'. Dan weet ik zeker dat deze niet slaan als een tang op een varken. Want voor je het weet krijg je een sigaar uit eigen doos en ik weet zeker dat ik niet zo wijs ben als Salomo’s kat.

Karin Kayadoe
Fractievoorzitter Leefbaar Ridderkerk