door Jan D. Swart

Leefbaar Rotterdam zegt zich te zullen gaan beraden over de rol van wethouder Wijbenga bij de beslissing van de studenten van Snic die de recente intocht van Sinterklaas in Rotterdam organiseerden met uitsluitend roetveegpieten. Gaf hij een voorzetje voor de guldenmiddenweg of niet?

Men zag donderdagmorgen aan het gezicht van burgemeester Aboutaleb dat hij op het einde van de discussie eigenlijk geen trek meer had in een schorsing van de gemeenteraadsvergadering over dit onderwerp. Op het stadhuis heeft men ten aanzien van Zwarte Piet zoiets van: hij is dood, over tien jaar zelfs zo dood als een pier, vraag nou niet om een paalgraf.

Toch verstrekte Aboutaleb de aangevraagde schorsing, waarna Hoogwerf terugkeerde, de microfoon greep en nadere beraadslaging aankondigde. Praktisch betekent dit: fractieoverleg en rechts steunen zoeken. Maar realist als Hoogwerf is, is dat vergeefse moeite. Met de PVV doet zij geen zaken. Het CDA maakt – als het erop aankomt – met de coalitie geen bonje en de liberalen - in principe pro zwarte Piet – laten natuurlijk hun eigen VVD-wethouder niet wieberen.

‘’De wethouder staat met 6-0 achter’’, besloot Hoogwerf het debat, waarna er nog even tijd was voor wat raadshumor toen Maurice Meeuwissen van de PVV vond dat hij geen antwoord had gekregen op drie vragen van het niveau: wordt het Sinterklaasfeest in de toekomst gewoon een herfstfeest zonder Sinterklaas en zonder Piet? Drie van dat soort vragen waar men zich in de raad een ongeluk om zou lachen als Jimmy Smet van GroenLinks ze zou stellen, maar Smet stelde ze niet. Meeuwissen wel en ja, die is van de PVV en dan gaan bij vrijwel alle partijen de stekels opstaan. Behalve bij de VVD. Daar vinden ze Meeuwissen nog wel grappig.

De antwoorden van Wijbenga of de drie vreemdsoortige PVV-vragen waren even leuk. ‘’Nee’’, zei hij op de eerste. ‘’Nee’’, zei hij op de tweede en ‘’nee’’ op de derde. Verdere verklaringen bleven uit. ‘’Volgende onderwerp’’, zei Aboutaleb.

Kern van de kwestie

Had wethouder Bert Wijbenga nu wel of niet in het overleg met de organiserende studenten gezegd: kies de guldenmiddenweg en neem alleen roetveegpieten? Dat was de kern van de kwestie.

Hij kon zich niet herinneren die woorden te hebben gebruikt. Wel zei hij eerlijk dat ‘’het hem niks zou verbazen’’ als hij in het overleg zoiets gezegd zou hebben. En dat greep Hoogwerf aan om te vermoeden dat het inderdaad allemaal op die manier was gegaan. En dat zou tegen de afspraken zijn, want de raad had gezegd: de politiek gaat zich niet met de kleur van Zwarte Piet bemoeien.

Er volgde daarna een heel begrijpelijk verhaal van de kant van de wethouder. Het feest kwam eraan. De wereld keek toe. En de organiserende studenten dachten op z’n Crooswijks: attenojelijne, lopen we niet het risico voor de rest van onze carrières als racisten te worden aangezien of als vernielers van een klassieke Hollandse traditie? Hun besluit bleef zó lang weg dat Wijbenga er met het oog op de voorbereiding en de veiligheid naar was gaan vragen. Z’n ambtenaren hadden Snic gebeld. De studenten bleken zich bijna uit angst te hebben verschanst, zó zagen op tegen de beslissing.

‘’Ik heb ze toen uitgenodigd op het stadhuis en we zijn gaan praten’’, zei Wijbenga. ‘’Want als partijen er niet uitkomen, moet en mag de gemeente een gesprek faciliteren.’’

Net als de NPO

‘’Nee, ik heb ambtenaren niet op pad gestuurd met een gewenste uitkomst. Maar ik heb wel aangestuurd op een besluit. En de studenten hebben meermalen gevraagd: kunt u niet voor ons beslissen? En het was heel verleidelijk om dat te doen, maar nogmaals: ik heb er principieel geen mening over. Maar ik heb de beslissing bezien in het licht van de uitkomst wel geforceerd en ik heb eraan toegevoegd: wat jullie ook besluiten, ik zal het steunen.’’

Resultaat: alléén roetveegpieten. Net als de NPO.
‘’Nee, ik kan me niet herinneren woorden als guldenmiddenweg te hebben gebruikt’’, benadrukte Wijbenga, die in feite op het matje geroepen was omdat een organiserende student dat woord in een interview met de NRC had gelinkt naar de tong van de wethouder. ‘’Achterkamertjespolitiek’’, luidde het verwijt van Leefbaar.

Versnel

‘’Het normaal praten over de kleur van Zwarte Piet wordt bijna onmogelijk gemaakt door twee extremistische groepen in onze samenleving. De ene ziet de kleur van Piet als de laatste strohalm van een nationale identiteit die in razend tempo in verval is. En de andere ziet er de bevestiging in dat dit land één grote racistische poel van verderf is. En ze hebben allebei geen gelijk’’, had raadslid Tim Versnel (VVD) in zijn inleiding gezegd. ‘’Wát de kleur van Piet is, hoort het resultaat te zijn van gesprekken tussen mensen. Dat maakt het zo belangrijk dat de kleur van Piet geen overheidsbesluit is, genomen onder druk van extreem activisme.’’

Ook Versnel vroeg aan de wethouder of de ambtenaren onder druk waren gezet en of er was aangestuurd op het einde van Zwarte Piet bij de officiële intocht? En hij kreeg hetzelfde antwoord.

Bij1 is schandalig bezig

‘’Ja, als bij ons thuis het Sinterklaasfeest nog gevierd zou worden, zou daar een Zwarte Piet bij aanwezig zijn geweest. Maar als iemand vooraf zou hebben gezegd zich eraan te storen, zouden we ons hebben aangepast. Zo sta ik erin’’, zei Versnel. ‘’En daarom vind ik het ronduit schandalig dat de Amsterdamse politieke partij Bij1 Rotterdammers heeft opgeroepen om Zwarte Pieten op straat, in winkelcentra of bij sportclubs te confronteren en foto’s van ze te maken, om die vervolgens aan een digitale schandpaal te nagelen. Dat soort opruiïng, dat soort pogingen tot intimidatie, is het werk van politieke pyromanen die kennelijk op escalatie úit zijn. Die kunnen we hier missen als kiespijn,’’ voegde eraan toe, verwijzend naar Sylvana Simons.

‘’Dit soort intimidatie-activisme hoort niet in een beschaafde, ontwikkelde democratie. En het helpt niet. Het gaat uit van het idee dat dit land een grote racistische poel van verderf is, en dat daartegen alle middelen geoorloofd zijn. Maar dat ís dit land niet. Wij zijn verenigd tégen racisme, waar dat zich voor doet. Dat heeft ons land laten zien na de schandalige behandeling van Excelsior-voetballer Mendes Moreira. Kap dus met tegenstellingen opblazen. Kap met intimideren, en práát.‘’

Nida

Er was nog half incidentje tussen Nida-raadslid Ercan Büyükçifi en Christine Eskes van het CDA. Terwijl Wijbenga z’n stinkende best deed om uit te leggen dat hij naar eer en geweten het besluit van de gemeenteraad had uitgevoerd (en daarmee de keuze van de kleur van Zwarte Piet over had gelaten aan Snic en de inwoners van de stad) vond Büyükçifi het leuk om Wijbenga min of meer te complimenteren voor leiderschap. De intocht van de Sint was immers vlekkeloos verlopen.

Meteen schoten de ogen vuur van Eskes, die de opmerking ‘leiderschap’ zo te horen erg sneeky vond. ‘’De raad heeft gezegd: bemoei je niet met Zwarte Piet. En Nida wil leiderschap van de wethouder tegen de wens van de raad in. Terwijl uw fractievoorzitter recent nog stampvoetend heeft gefulmineerd toen zijn motie niet goed was uitgevoerd. Met andere woorden: u volgt alleen de wensen van de raad als het u goed uitkomt. Ik ben verbijsterd.’’

Waarna Büyükçifi repliceerde dat in het Samenlevingsbeleid staat dat de gemeente geen subsidie verstrekt aan activiteiten die discriminatie veroorzaken. Het bewees dat Nida en Denk bij onderwerpen als racisme, discriminatie, xenofobie en islamofobie altijd een tegenverklaring in petto hebben. Eskens vond het niettemin ‘’hypocriet’’, en later zou Wijbenga verduidelijken dat er weldegelijk subsidie kan worden verstrekt voor ook klassieke Sinterklaasfeesten in de stad.