Stichting Natuurbeheer Waalbos heeft in de maand januari in bezoekerscentrum de IJsvogel een tentoonstelling over het ontstaan van het landschap van het eiland IJsselmonde en het Waalbos neergezet. Via verschillende kaartjes is het ontstaan van het landschap van het eiland IJsselmonde door natuur en mens te zien.

In het pleistoceen (9.000 v. Chr.) was de huidige Noordzee voor een groot deel land. Jagers en verzamelaars bewoonden dit gebied. Met de overgang van het Pleistoceen naar het Holoceen steeg de temperatuur snel en was er tussen 9000 en 5500 een snelle zeespiegelstijging waardoor Nederland aan zee kwam te liggen. De zandtoevoer hield de stijging van de zeespiegel niet bij. Hierdoor ontstonden strandwallen met daarachter grote getijdenbekkens waarin zich door verlanding veen ontwikkelde. Door ontginnen van het veen voor zoutwinning en brandstof kreeg de zee weer meer vrij spel en werd veen deels weggeslagen door de zee. Door overstromingen van rivieren werd klei afgezet over het veen. Mensen woonden in die tijden vooral op zanddonken. Vanaf de zesde eeuw na Chr. begon de bevolkingsgroei.

Vanaf 1250 na Chr. werd het landschap meer door de mens gevormd. Rond 1300 waren alle polders van het eiland IJsselmonde bedijkt en werden polders gevormd door aanleg van dijken en met een eigen waterhuishouding door lozen van overtollige water op boezems met sluisjes, hand- en paardenmolens. Door landgebruik werden waterstanden verder verlaagd en zette de bodemdaling in. Voor 1300 was de Waal bij Rijsoord een brede rivier en lag de Zwijndrechtse Waard tegen de Hoeksche Waard aan. De Maas liep dwars door de Hoeksche Waard ter hoogte van de Binnenmaas. Bij latere overstromingen ontstond de Oude Maas en werden de Waal en de Devel afgedamd.

Vanaf 1236 werd het graafschap Holland opgedeeld in verschillende baljuwschappen en ambachtsheerlijkheden met een ambachtsheer aan het hoofd. De ambachtsheer was bevoegd tot lagere rechtspraak en tot het innen van belastingen en was verantwoordelijk voor de aanleg en het onderhoud van wegen, dijken, kanalen, polders en molens en het bieden van bescherming aan de mensen die het land bewerkten. In de Bataafse-Franse tijd (1794 tot 1814) werden ambachtsheren vervangen door burgemeesters en ontstond de Grondwet.

Dordrecht ontstond in de elfde eeuw en kwam door verleggingen van de waterlopen in aan goede vaarwegen te liggen. Door het instellen van tol (1179) werd Dordrecht een belangrijke stad. Rotterdam ontstond pas rond 1250, toen de riviertjes Schie en Rotte werden afgedamd en er ter plaatse van de dam een haven ontstond. Na de aanleg van het Schiekanaal naar Delft, Leiden en Den Haag groeiden visserij, handel en scheepvaart snel. Rotterdam breidde zich aan het einde van de zestiende eeuw sterk uit, vooral door de blokkade van de haven van Antwerpen.

Omstreeks 1850 was Rotterdam nog uitsluitend gelegen aan de noordzijde van de Nieuwe Maas. Uitbreiding van de stad op de zuidoever van de Nieuwe Maas kwam pas tot uitvoering door de industriële ontwikkeling van Feijenoord in 1870 waar de Spoorweghaven en de Binnenhaven werden aangelegd. Eind van de negentiende eeuw werd de Nieuwe Waterweg aangelegd om de bereikbaarheid van de Rotterdamse haven te verbeteren. Ook werden toen achtereenvolgens de Rijnhaven (1887-1893), de Maashaven (1898-1902) en de Waalhaven (1906-1915) aangelegd tot uiteindelijk aan het eind van de twintigste eeuw de Tweede Maasvlakte werd bereikt.

IJsselmonde was een eiland en had vooral verbindingen via veerverbindingen. Tot 1872 werd het vervoer tussen Moerdijk en Rotterdam geregeld met veerboten. Daarna kwamen spoorverbindingen tot stand en werden de belangrijke infrastructurele voorzieningen uitgebreid: wegen, spoorwegen, bruggen, hoogspanningsleidingen en buisleidingen. De aanleg van de spoorlijn van Rotterdam naar Antwerpen start in 1872. In 1927 werd het eerste Rijkswegenplan sinds Napoleon gepresenteerd.

In 1938 en 1939 wordt op IJsselmonde Rijksweg A16 en A15 (oostelijke deel) aangelegd. Het westelijke deel van de A15 wordt in 1972 en in 1980 aangelegd. In 1967 wordt Rijksweg A4 en de Beneluxtunnel aangelegd en in 1969 wordt de A29 aangelegd tegelijk met Heinenoordtunnel. In de periode 1997-2007 wordt de Betuwespoorlijn aangelegd. In 2009 wordt de Hogesnelheidslijn over IJsselmonde aangelegd.

De tentoonstelling is de hele maand januari te zien in bezoekerscentrum de IJsvogel. Bezoekerscentrum de IJsvogel is geopend op woensdagmiddag, zaterdag en zondag van 10.00 tot 16.00 uur.