Wie kent het niet? Wie kent niet het verhaal van Sint Joris en de draak? Een volksverhaal verbonden aan het Ridderkerkse gemeentewapen, officieel verleend op 24 juli 1816. Het verhaal gaat over de prinses die aan de draak moet worden gegeven. Ze zou daarmee aan een noodlottig einde komen. Maar daar was ineens de dappere ridder Joris. Ridder Joris die vocht met de draak en deze draak versloeg. Als beloning mocht hij van de koning wensen wat hij wilde en dat werd natuurlijk trouwen met prinses Sabrina, het mooiste meisje van de stad. Moraal van dit verhaal - symbool van de strijd tussen goed en kwaad - voor vanavond: bevrijding zit in het Ridderkerkse wapen besloten en dat brengt verantwoordelijkheid met zich mee. Maar daarover straks meer!

Ridderkerk, u bent hier vanavond met velen! Een warm en hartelijk welkom, mede namens onze geweldige kinderburgemeester Maya van den Ham, aan u, dames, heren, jongelui, leden van de gemeenteraad, college, medewerkers van de gemeente, vertegenwoordigers van instellingen en bedrijven. Guus Bok, onze zang- spreek-stalmeester, fijn je in ons midden te hebben. En dat geldt ook voor gitaarduo Kok, muziekvereniging Harpe Davids en Bigband ToBe, die ons programma van mooie muzikaliteit hebben voorzien! Ook veel dank aan onze twee Ridderkerkse zangeressen van vanavond; Kijan afkomstig uit Koerdistan en de Oekraïense zangeres Daryna Shevchuk! Jullie hebben door jullie prachtige zang laten voelen dat, juist door woorden in een andere taal, vrijheid dichtbij wordt gebracht door klanken en emoties. Dat raakt en verbindt, dat voelen we.

Vorig jaar ging mijn eerste nieuwjaarstoespraak over ‘de boodschap voor Ridderkerk’. Toen zei ik dat we alleen vitaal blijven als we iedere keer weer een nieuwe impuls geven aan de Ridderkerkse samenkracht. Dat het belangrijk is mee te doen, een warm hart te tonen, er te zijn voor elkaar. Het zijn elementen die ook in deze nieuwjaarstoespraak 1-op-1 in te passen zijn, omdat ze blijvend actueel zijn en niets aan belangrijkheid mogen verliezen. Dat we in Ridderkerk ook in 2024 veel naar elkaar om hebben gezien, veel voor elkaar hebben willen betekenen, zal blijken als wethouder Stip vanavond de jaarlijkse vrijwilligersprijzen bekend gaat maken....

Vanavond ben ik met u op zoek naar ‘het antwoord van Ridderkerk’. Als een soort reflectie op mijn toespraak van vorig jaar. Hoe dat ging in 2024 en ook wat ons antwoord is naar elkaar in 2025. Want vanavond gaat het over een bijzonder woord in mijn nieuwjaarstoespraak. U hebt het wellicht al geraden: ik heb het over ‘VRIJHEID’. Dit jaar is het tachtig jaar geleden dat Nederland is bevrijd en de Tweede Wereldoorlog, óók in Ridderkerk, is beëindigd. Tachtig jaar geleden proefden we weer van vrijheid. De formele Nederlandse capitulatie, die plaatsvond aan de Rijksstraatweg te Rijsoord op 15 mei 1940, hield in dat in rap tempo de meest normale zaken onbereikbaar werden onder vijf jaar Duits schrikbewind. Tot 5 mei 1945 duurde de periode van onderdrukking, afschuwelijke deportaties, ondermijnd vertrouwen, verraad en represaille.

Burgemeester Crezée moest het veld ruimen, want zijn plek werd ingenomen door een pro-Duitse NSB-burgemeester. Burgemeester Crezée keerde pas na de Tweede Wereldoorlog in functie terug. Toen de vrijheid weer letterlijk werd genoten. En nu tachtig jaar later. We gaan er dit jaar rond 5 mei 2025 in Ridderkerk uitgebreid en op bijzondere manier bij stilstaan. Een mooi programma is in voorbereiding. Waarom? Omdat we vrijheid niet genoeg kunnen waarderen! Vrijheid te kostbaar is om verloren te laten gaan en dus moeten we onze vrijheid herdenken, bewaren en bewaken. Juist ook als er nieuwe zaken en ontwikkelingen tegenop komen. Vrijheid houdt alleen maar zeggingskracht als we die opnieuw doorgeven. Vrijheid niet zien als een persoonlijk bezit, maar doorleefde collectieve verantwoordelijkheid. Ook in Ridderkerk. In 1940, in 1945 en ook in 2025. Dag in, dag uit. Door jong en ouder. Door nieuwkomers en oer-Ridderkerkers. Dat zijn al die bevrijders waard, dat zijn die vervolgden waard, dat zijn die talloze mensen waard die hun leven gaven of wiens leven en toekomst werd genomen. Dat is die 100-jarige Ridderkerker waard die ik recent sprak over zijn gedwongen werk in Duitsland. Dat zijn onze kinderen waard die er zijn en nog gaan komen.

Want zo gingen we er in 2024 vaak goed mee om! Tweeduizendvierentwintig is daardoor een gedenkwaardig jaar geworden door de inzet van heel veel Ridderkerkers. Eenzame Ridderkerkers die uitgenodigd werden op allerlei plekken om bij elkaar te zijn en samen te eten. Instellingen en initiatieven die maar 1 doel voor ogen hadden (en hebben): er zijn voor andere Ridderkerkers die in de knel zitten. Zoals tuinman Arie die zoveel oudere Ridderkerkers belangeloos helpt in zijn tuin, tot instellingen zoals Stichting Beter voor elkaar. En nog steeds ontstaan er nieuwe, waardevolle initiatieven: zo maken we Ridderkerk. Zo geven we Ridderkerkers wat vrijheid in situaties waarin je enorm vast kunt zitten. Laat dit vooral als ‘antwoord van Ridderkerk’ belangrijk zijn! Want dit is noemenswaardig, dit doet er zo enorm toe.

Ridderkerk is (gelukkig!) geen gemeente waar we alleen maar op de winkel passen. Ik kan niet volledig zijn, maar wat is er in 2024 veel gedaan! Niet in de laatste plaats voor onze kostbare jongeren. De eerste paal van het nieuwe COM-gebouw, waarin jongerencentrum De Loods, de jongerensoos van Facet, poppodium De Gooth, ToBe en RTV-Ridderkerk samen komen. De opening van de populaire pumptrackbaan, de lancering van de Uit-agenda. Maar ook de nieuwe gemeente-app, nieuwbouw van De Noord, de buurttenten, doorkomst van de Tour de Femmes, een zomer vol activiteiten, een grote lintjesregen. Stichting Evenementen Ridderkerk en ook de E.H.B.O.’ers en verkeersregelaars, tegenwoordig verenigd in Stichting Evenementen Begeleiding Ridderkerk, verstaan hun rol en zorgen voor evenementen en een veilig verloop ervan.

Ik heb het ook over de gemeenteraad van Ridderkerk: ik ben er blij mee en trots op: we doen de dingen in Ridderkerkse raad fatsoenlijk en respectvol. De raad neemt belangrijke besluiten voor de toekomst, zet zich enorm in voor u en jou. Het college rust niet op z’n lauweren. In het achterliggende jaar vertrok Peter Meij en we zijn weer op volle sterkte gekomen met Ton Overheid. Grote besluiten werden genomen, zoals de vernieuwing van De Fakkel. Er wordt flink gebouwd in Ridderkerk, er wordt hard gewerkt aan mobiliteit en een prettige buitenruimte.

De jeugdzorg, ouderenondersteuning en armoedebestrijding toekomstbestendig maken is geen gemakkelijke taak.
Honderden medewerkers in onze nieuwe gemeentelijke organisatie zetten zich elke dag voor ons in. Van de A van afvalinzameling tot de Z van Zorg. Ik zie van dichtbij hoe onze eigen Ridderkerkse organisatie (nu 1 jaar en 5 dagen voor u aan de slag), de organisatie waarin we helemaal zelf aan het roer staan, ons beter in positie brengt voor u. Het nieuwe jaar 2025 staat voor de deur, waarin weer hard voor u wordt gewerkt. Ridderkerkers, waardeer uw gemeenteraad, college en Ridderkerkse ambtenaren!

Je zou bijna kunnen zeggen: ‘niks aan de hand, Ridderkerk vaart wel’! Dat was in 2024 niet per se zo. Drugslabs en -dealen, forse jeugdproblematiek hakt erin, babbeltrucs in zijn meest lelijke verschijningsvormen maakt ouderen slachtoffer. Intimidatie en geweld gaan Ridderkerk niet voorbij. Zo kan het niet zijn. Het nieuwe integrale veiligheidsbeleid zal in 2025 voor de goedwillende Ridderkerkers werken. Degenen die ondermijnen, gewelddadig zijn, drugs handelen of produceren, burenruzies tot op het bot uitvechten, enzovoorts: Zij hebben het goede van Ridderkerk niet voor ogen. Ik roep hen op: doe het niet, stop ermee. We kijken niet weg en pakken aan, maar zijn er ook voor wie ons nodig heeft om eruit te komen. We accepteren deze ellende niet in Ridderkerk! Wat onze veiligheid betreft ben ik onze politie, boa’s, buurtpreventies en de whatsappgroepen van Ridderkerk Veilig dankbaar! Julie zijn zo belangrijk! Niet minder belangrijk en net zoveel dank aan onze ambulancezorg die in Ridderkerk snel en professioneel beschikbaar is, als ook onze brandweertoppers: in 2024 zijn jullie 376 keer opgeroepen voor brand, ongeval of reanimatie. Ridderkerk doet nooit een vergeefs beroep op jullie: jullie staan 24/7 voor ons klaar. Als uw burgemeester wil ik ook in 2025 staan voor een steeds veiliger Ridderkerk. Maar alsjeblieft, help daarbij door niet weg te kijken, te melden, positief in uw eigen buurt en wijk aan de slag te zijn. Niet voor niets is in twee jaar tijd het aantal meldingen via M (Meld Misdaad Anoniem) verdriedubbeld. Melden via M doet er toe en is bewezen betrouwbaar en dus veilig. Lelijke dingen en zorgelijke ontwikkelingen mogen simpelweg niet normaal gevonden worden.

De jaarwisseling in Ridderkerk verliep betrekkelijk rustig. Hulpdiensten waren paraat en hebben zich op allerlei plekken ingezet. Grote incidenten gingen Ridderkerk gelukkig voorbij. Zoals het er nu bijstaat is de schade met ongeveer 15% afgenomen en vergeleken met de regio relatief laag. Maar van zo’n € 13.000 schade door vernieling in de openbare ruimte, hadden we wel zoveel meer leuke dingen kunnen doen, mensen....

De temperatuur in onze samenleving stijgt soms ineens snel. Te snel. Het lijkt wel of er soms een brand woedt onder de oppervlakte die ineens boven de grond komt. De lelijkheid die er soms plotseling is als een gemeentebesluit over huisvesting van vluchtelingen wordt genomen. Waarbij groepen mensen worden weggezet en enorm lelijk worden bejegend. Ook in het Haagse debat. Ik wil er niet aan wennen. Immers, wij kregen 80 jaar geleden onze vrijheid terug en moeten die ook gunnen aan mensen die dat nu zijn kwijt geraakt. We mogen elkaar niet loslaten, blijven samen verantwoordelijkheid dragen voor onze (ook Ridderkerkse) samenleving.

En ja, ik weet dat er veel mis is in ons land. Als mensen klem zitten in armoede of andere uitzichtloze situaties. En ja, dat frustreert. Laten we ons alsjeblieft focussen op hoe we in Ridderkerk vraagstukken echt aanpakken, onze lokale problematiek van oplossing voorzien, onze onderlinge kloven overbruggen. Man en paard noemen waar het beter moet, elkaar een beetje vrijheid geven om dat ook echt te kunnen laten slagen.

De oproep vanuit overheid en onze Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond klinkt als je goed luistert steeds duidelijker door. Crisis en ramp laten hun voetstappen horen. De oorlog in Oekraïne krijgt een steeds bredere voetafdruk, de internationale spanningen lopen op. Vrijheid is geen vanzelfsprekendheid en de verdediging ervan geen kwestie van ‘even snel een aantal zaken fiksen’. Het vraagt voorbereiding en juist daarop worden we aangesproken. Er is geen reden voor paniek, maar alert moeten we wel zijn. Een noodpakket in huis om op langduriger stroomuitval of overstroming voorbereid te zijn, is dan ook geen overbodige luxe. Heeft u er al over nagedacht of al één aangeschaft? Ook informatie is cruciaal: kijkt u even op uw telefoon. Wie van ons heeft de regionale calamiteitenapp ‘RijnmondVeilig’ al geïnstalleerd?

Beste mensen: ‘vrijheid’ is een werkwoord. En als we ‘vrijheid’ op ‘Ridderkerk’ plakken, dan is ‘Ridderkerk’ ook een werkwoord: het gaat om durven te veranderen en waarde blijven hechten aan zaken die ons onderling verbinden. Het betekent dat we pal staan voor onze Ridderkerkse samenleving. Dat we de lokale democratie niet wegpoetsen of bedreigen als het eigen ik-belang aan de orde is.

Vrijheid vraagt veel. Vrijheid vraagt verbinding. Vrijheid vraagt verantwoordelijkheid. Dat gold 80 jaar geleden, dat geldt nu en dat geldt in de toekomst. Minder ik-denken, meer wij-handelen. Je vrijheden waardeer je meer, als je de begrenzing ervan ook in je handelen aanbrengt. Want, niet alles wat kan, moet je willen. Niet alles wat je denkt, hoef je te zeggen. Niet alles moet en zal vandaag. Laat de volgorde van ons denken, doen, handelen en nalaten vooral dit zijn: ‘1. Wij 2. Ridderkerk 3. Ik’.

Zó geloof ik in een mooi en waardevol Ridderkerks 2025. Plant je bloemenzaadjes, laat ze groeien en bloeien. Maatschappelijke instellingen, kerken, verenigingen, bewonerscollectieven, nemers van individueel initiatief. Deel lief en leed. Wees en maak het verschil voor elkaar, welke rol je ook past. Als je op de achtergrond blijft ben je niet minder belangrijk dan wanneer je in de spotlights staat. Ik reken op u en jou, wie je ook bent, waar je ook in Ridderkerk woont, werkt of onderneemt. Zorg goed voor elkaar.

Ik wens u en jou namens het gemeentebestuur een vrij, veerkrachtig, gezond, liefdevol, gelukkig en gezegend 2025 toe.
Marco Oosterwijk Burgemeester Ridderkerk