door Geert van Someren

De gemeente Ridderkerk heeft de eerste stap in het hoger beroep van het proces over de verkoop van het Johannes Post museum in Rijsoord verloren van directeur-eigenaar Ad Los. Los is volgens het arrest van het Gerechtshof in Den Haag niet verplicht als gevolg van het eerdere vonnis van de rechtbank, om alleen het voormalige schoolgebouw voor een bedrag van 775.000 euro aan de gemeente te leveren. Het Gerechtshof vindt dat het belang van Los bij behoud van de huidige toestand zwaarder weegt dan het belang van de gemeente.

Die huidige toestand is dat het museum draait. Daarin wordt onder andere de capitulatie van het Nederlandse leger voor de Duitse bezettingsmacht in de meidagen van 1940 uitgebeeld. De gemeente Ridderkerk heeft bij monde van wethouder Peter Meij klip en klaar gesteld niet geïnteresseerd te zijn in de inventaris van het museum. Evenmin wil de gemeente het voorhuis kopen, dat is samengevoegd met het schoolgebouw.

Samen meer waard
“Als Los (alleen) het schoolgebouw aan de Gemeente moet leveren, betekent dit dat hij het woonhuis en de inventaris apart zal moeten verkopen. Tussen de partijen is niet in geschil, dat dit tot financieel nadeel voor Los zal leiden, omdat het geheel van het schoolgebouw en het woonhuis met inventaris aanzienlijk meer waard is dan de afzonderlijke delen”, zo staat in het arrest. Los vindt dat de voormalige school en de inventaris in de afgelopen dertig jaar “onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Evenals de plaats van het geheel in onze nationale geschiedenis”. De totale waarde is eerder getaxeerd op iets meer dan 2,6 miljoen euro.

Monumentale waarde
Uit het vonnis blijkt verder dat het Gerechtshof het streven van Los voor het behoud van het museum – dat zijn levenswerk is – begrijpt. “De gemeente heeft niet betwist dat onmiddellijke levering van het schoolgebouw van het schoolgebouw, zonder inventaris en woonhuis, onomkeerbare gevolgen zou hebben voor de monumentale waarde van het geheel”, stelt het Hof. Anders gezegd: het zou het einde betekenen van het museum aan de Rijksstraatweg.

Voldoende verzekerd
De gemeente heeft sinds 1991 het recht van eerste koop op het schoolgebouw. Het Gerechtshof vindt dat het belang van de gemeente in het behoud van het monument voldoende is verzekerd, zonder de levering van het schoolgebouw. Los houdt het museum open. Bovendien heeft de gemeente een zogeheten conservatoir beslag gelegd, waardoor het schoolgebouw niet aan een derde kan worden verkocht. De door de gemeente geopperde mogelijkheid van een faillissement noemt het Hof “vooralsnog puur theoretisch, omdat gesteld noch gebleken is dat Los in financiële problemen verkeert”.

Zie voor het werk van het museum de website www.museumschool.nl