Water Natuurlijk Hollandse Delta startte medio mei een meldpunt maai-misstanden. Veel mensen reageerden. Biodiversiteit was veelvuldig onderdeel van de reacties. Onbegrip voor vroeg maaien, zonde van de bloemen, weg insecten en soms emotionele reacties als dieren sneuvelen onder de maaimachine. Meldingen gaan niet alleen over het waterschap maar ook over gemeenten en bedrijven. Maaien moet, maar minder en beter.

Bloemrijk grasland
Net na de Tweede Wereldoorlog waren zo ongeveer alle weilanden in ons land bloemrijk. Veel soorten kruiden met daaraan gekoppeld een rijk insectenleven. Van die bloemrijke graslanden zijn nog maar enkele procenten over. Door bemesting is dat allemaal verdwenen. Het heeft plaats gemaakt voor grasland met slechts enkele hoogproductieve grassen.

Met de bloemen verdwenen ook de insecten. Vlinders, bijen en hommels worden steeds zeldzamer in ons cultuurlandschap. Op bermen kun je iets van die oorspronkelijke rijkdom terug krijgen. Dat kan redelijk eenvoudig tonen onderzoek en de praktijk aan en het is belangrijk voor herstel van biodiversiteit.

Bermen hebben nog een groot voordeel. Het gaat bij elkaar om een enorme oppervlakte en ze verbinden alles met elkaar. Natuurgebieden, boerenerven, groen van steden en dorpen, alles wordt met elkaar verbonden door deze lintvormige landschapselementen. Dat is belangrijk voor planten en dieren. Ze moeten zich kunnen verplaatsen om nieuwe leefgebieden of een partner te vinden.

Minder en beter maaien
Veel reacties naar het meldpunt maai-misstanden van Water Natuurlijk gaan over biodiversiteit. Vooral vroeg in het seizoen maaien wekt frustraties op. Men vindt het een zinloze vernietiging van natuur. Zonde dat bloeiende planten afgemaaid worden en dat hiermee het insectenleven in de kiem gesmoord wordt.

Maaien moet, de natuurlijke ontwikkeling in de bermen heeft tot gevolg dat er anders bomen en struiken gaan groeien. De functie als wegberm komt dan in het geding. Een beheer gericht op grasland is dus noodzakelijk, maar het kan veel minder.

Gebruikelijk beheer door het waterschap Hollandse Delta is dat de bermen meerder keren per jaar geklepeld worden. Dat houdt in dat de planten en alles wat daar op en in leeft kapot geslagen in de berm achterblijven. Dat heeft een sterke bemestende werking en dat was juist de oorzaak van het verdwijnen van die mooie bloemrijke graslanden. Dat moet dus anders.

Maaien, afvoeren en faseren
Maaien als er zaad gevormd is door de belangrijkste soorten planten. Het maaisel daarna afvoeren. Hiermee verdwijnen ook de opgenomen meststoffen. De bodem wordt schraler en er geleidelijk aan komen er meer kruiden, leert de praktijk. De plantengroei wordt ook minder hoog en ruig op den duur. Daardoor hoef je nog minder te maaien. Eens per jaar of soms nog minder is dan voldoende.

Het maaisel kan nuttig gebruikt worden. Vroeger ging het in de vorm van hooi naar het vee en dat kan in sommige gevallen nog steeds. Er kan compost van gemaakt worden, vergisting levert groen gas op, het kan bijvoorbeeld als grondstof voor karton gebruikt worden. Allerlei toepassingen die passen in een circulaire economie.

Voor het insectenleven is faseren heel belangrijk. Niet alles tegelijk maaien maar een deel laten staan. We moeten het hele vliegseizoen zorgen voor voedsel voor insecten. Met een kant van de weg maaien en de andere kant nog een tijdje laten staan kom je al een eind.

Vervolg
Water Natuurlijk gebruikt de input van het meldpunt maai-misstanden voor een advies aan het waterschap Hollandse Delta over het maaibeleid. In dit advies komen naast de biodiversiteit ook andere aspecten van het bermen maaien aan de orde. Melden kan nog steeds via hollandse delta wn | contact (waternatuurlijk.nl)

Gelukkig zien we al een kentering in het beleid en de praktijk van het waterschap Hollandse Delta. Het belang van biodiversiteit krijgt hierin steeds meer een plek. Dat gaat de goede kant op maar het vraagt tijd. Water Natuurlijk blijft dit stimuleren.