Staar (Cataract) wordt wereldwijd steeds vaker vastgesteld en is inmiddels de grootste oorzaak van vermijdbare blindheid en gezichtsverlies. In Nederland wijst onderzoek erop dat deze aandoening ook steeds vaker voorkomt, aangezien staaroperaties aan beide ogen de meest uitgevoerde operaties zijn geworden. Jaarlijks worden er meer dan 180.000 ingrepen uitgevoerd om de toename van staar in het land tegen te gaan.
Tijdige interventie is cruciaal bij oogzorg en de behandeling van staar, omdat staar voortdurend vordert en permanente schade kan veroorzaken. Complicaties kunnen ook andere oogproblemen veroorzaken die ongemak en een lagere levenskwaliteit met zich meebrengen. Helaas kampt de Nederlandse bevolking momenteel met een gebrek aan toegankelijkheid en snelle reacties in de zorg, ondanks de stijgende incidentie van staar. Prognoses voorspellen dat deze trend zich in de komende jaren zal voortzetten.
Oogzorgdiensten kunnen de vraag in Nederland niet bijhouden
Nederland heeft te maken met een groot tekort aan oogartsen, waardoor de gemiddelde wachttijd voor oogzorg is opgelopen van slechts twee weken tot maar liefst 11 weken. Dit is bijna drie keer de standaard wachttijd die wereldwijd wordt verwacht van oogzorgdiensten. Ondanks dat het Ministerie van Volksgezondheid de opleidingscapaciteit heeft verhoogd, blijft het moeilijk om staarpatiënten tijdig te helpen. In 2022 steeg de gemiddelde wachttijd voor een staaroperatie met 5,5 dagen ten opzichte van het voorgaande jaar. Er lijkt weinig tot geen verbetering te zijn op dit gebied, aangezien een nationale enquête in Nederland onthulde dat er nog steeds een gebrek is aan de implementatie van onmiddellijke bilaterale staaroperaties.
Hoewel zorgverleners al actief verbeteringen voor deze behandelingen overwegen, kampt ISBCS nog steeds met medisch-juridische en beschikbaarheidsproblemen. Gezien de ernstige impact van staar op de ooggezondheid en levenskwaliteit, is er dringend behoefte aan maatregelen om deze ongelijkheid aan te pakken. Op dit moment wijzen rapporten al op een gestage toename van de vraag naar deze zorg, aangezien de vergrijzende bevolking gestaag toeneemt. Momenteel zijn er al ongeveer 3,6 miljoen gepensioneerden in het land, die tot de seniorengroep behoren. Omdat staar het meest voorkomt in deze groep, is het belangrijk dat het oogzorgsysteem hiermee rekening houdt.
Wat Nederlandse volwassenen kunnen doen om staar te voorkomen en te beheersen
Medische interventie is duidelijk de meest bruikbare en cruciale stap, maar de huidige staat van de oogzorg in Nederland vereist dat de volwassen bevolking andere maatregelen neemt om hun ooggezondheid te behouden. Of het nu gaat om het verkleinen van het risico op staar of om het vertragen van de progressie ervan, bepaalde levensstijlkeuzes kunnen een verschil maken.
Ten eerste is het belangrijk om een proactieve benadering van oogzorg te hanteren. Nederlandse volwassenen zouden regelmatig oogonderzoeken moeten plannen en deze vooraf moeten boeken. Zelfs degenen die zich in de vroegste stadia bevinden of alleen risico lopen, zouden dit in hun jaarlijkse routine moeten opnemen, vooral gezien de lange wachttijden. Een kwalitatieve studie onder oogzorgaanbieders in Nederland toonde aan dat een gebrek aan assertiviteit van patiënten een van de grootste belemmeringen vormt. Aan de kant van de zorgverleners is er behoefte aan verbetering van doorverwijzingsroutes en bewustwording bij relevante doelgroepen. Dit is ook de reden waarom oogonderzoeken bij retailers zoals Ace & Tate steeds populairder worden, aangezien patiënten zich tot hen wenden voor meer toegankelijke, zij het eenvoudigere, diagnostiek.
Het beschermen van de ogen zou ook een prioriteit moeten zijn in het dagelijks leven. Een eenvoudige maar effectieve manier om dit te doen, is door gebruik te maken van kwalitatieve zonnebrillen met 100% bescherming tegen UVA- en UVB-stralen. Mensen die veel tijd buitenshuis doorbrengen, kunnen ook baat hebben bij een anti-reflectiecoating, omdat licht regelmatig over oppervlakken wordt verspreid. Merken variërend van DbyD tot Ray-Ban bieden verschillende modellen die passen bij diverse budgetten en dragen het UV400-label, dat bescherming garandeert tegen schadelijke factoren die de ogen kunnen beïnvloeden.
Zonschade is een van de meest voorkomende maar te voorkomen oorzaken van oogschade en de ontwikkeling van staar. Het regelmatig dragen van beschermende brillen is dus een eenvoudige oplossing. Mensen die al staar hebben, kunnen hier ook baat bij hebben, omdat het de progressie helpt vertragen en verdere schade voorkomt. Staar kan ook gevoeligheid voor schittering veroorzaken, waardoor het makkelijker wordt om heldere omgevingen aan te kunnen voordat medische interventie mogelijk is. Ondanks dat Nederland een van de best beoordeelde zorgsystemen ter wereld heeft, moet het land aanzienlijke verbeteringen doorvoeren op het gebied van oogzorg, zodat de bevolking volledig kan genieten van hun pensioen in goede gezondheid.