Onze stad krijgt een nieuwe burgemeester. In het door sommigen zo bejubelde Europa zijn slechts twee landen waar die niet rechtstreeks door de bevolking gekozen wordt: Georgië en Nederland.

Volkswil bijzaak

Allang weten we dat veel Nederlandse politici, eenmaal gekozen, de wil van de burgers als bijzaak beschouwen. Je zou het niet geloven, maar ooit is D66 opgericht om de kiezers meer invloed te geven, maar juist deze club is de regentenkliek bij uitstek geworden. Onder hun bewind zijn de uitkomsten van twee referenda onder de tafel geschoven en is uiteindelijk dat hele instrument om de bevolking zelf te laten beslissen afgeschaft.

Voor de benoeming van Aboutaleb wilde een deel van de toenmalige gemeenteraad een stedelijk referendum houden. De stem van D66 (slechts één zetel) gaf de doorslag: Niet de Rotterdammers, maar de regenten gingen bepalen wie burgemeester werd. Dat de VVD tegen de invloed van de burgers was, bleek al in de zogenaamde “nacht van Wiegel.” De wil van de kiezers is voor die partijen alleen vlak voor de verkiezingen quasi belangrijk. Daarna wordt de volkswil slechts bijzaak.  

Gemeenteraad

De uiteindelijke benoeming wordt gedaan door de koning op voordracht van de minister van binnenlandse zaken, die samen met de commissaris van de koning in Zuid-Holland en een vertrouwenscommissie uit de gemeenteraad een nummer één heeft vastgesteld.

Nu is het natuurlijk aan de gemeenteraad om van deze standaardprocedure af te wijken. Ze kunnen altijd weigeren een van buiten opgelegde voorzitter te beëdigen. Dat moet natuurlijk wel vóór de sollicitatieprocedure bekend worden gemaakt. De nieuwe kandidaat moet weten, dat als zij of hij alleen gesteund wordt door de regenten, zij of hij geen schijn van kans maakt en dus beter niet kan solliciteren.

Alternatieven

Het op één na beste alternatief is een besluit van de gemeenteraad, dat alleen een door hen aanbevolen kandidaat gekozen wordt. Daarvoor wordt door een kleine commissie uit de raad of het presidium (alle fractievoorzitters) een klein aantal kandidaten geselecteerd, die zich aan de raad voorstelt in een openbare vergadering. Daarna beslist de voltallige raad.  

Nog beter is, de geselecteerd kandidaten via een stadsreferendum te laten kiezen. De kandidaten krijgen allemaal dezelfde tijd op Rijnmond radio en tv en presenteren zich zo aan de Rotterdammers. Een onderling debat lijkt me niet voor de hand liggen, omdat de burgemeesters geen verkiezingsprogramma verdedigen, maar een functie ambiëren waarin ze boven de politiek staan. Ze hoeven zich niet af te zetten tegen anderen.

Probeersel

Er is nog een belangrijke reden om bovenstaand probeersel in de praktijk te brengen. De verkiezingsopkomst in onze stad is bedroevend slecht. Laten we nu kijken of bij zo’n rechtstreekse en persoonlijke verkiezing de kiezers ook thuis blijven. Als blijkt dat de opkomst veel hoger is, dan is dat misschien een indicatie om bij gemeenteraadverkiezingen geheel of gedeeltelijk over te stappen op een districten (wijken) stelsel.

Laten we ervoor gaan. Dat de beste vrouw of man mag winnen!