Vanavond om 20.00 uur zijn wij allemaal twee minuten stil, opdat wij niet zullen vergeten. Zo’n tachtig jaar geleden trokken de Duitsers ons land binnen om het een onderdeel te maken van het grote Duitse Reich.

Op 10 mei 1940 schrikt Ridderkerk op van het geluid van laag overvliegende Duitse vliegtuigen die onderweg zijn naar vliegveld Waalhaven om dit in te nemen. Daarna trokken de Duitsers naar Ridderkerk-Rijsoord, waar ze halt hielden bij de Noordenbrug, aan de Ridderkerkse kant. Langs de Noord ontbrandt de strijd met de Nederlandse troepen, die zich snel aan de Alblasserdamse kant gegroepeerd hebben.

De tweede dag van de oorlog werd “In ’t wapen van Rijsoord” als eerste door de Duitsers ingenomen, later volgden de Hervormde Kerk en de pastorie aan de Rijksstraatweg. Daarna begon het vorderen van auto’s, vrachtauto’s, bussen en fietsen.

Op 15 mei 1940 kwam Generaal Winkelman naar Rijsoord, de 1e Chr. School met de Bijbel aan de Rijkstraatweg 101, waar de capitulatie van Nederland werd getekend. Dit valt, onder andere, te lezen in het boek “Ridderkerk en de Tweede Wereldoorlog” uitgegeven door de Stichting Oud Ridderkerk.

Het bovenstaande vond plaats in de eerste dagen van de Tweede Wereldoorlog. De eerste maanden van de bezetting verliepen relatief rustig, het leven ging gewoon door met sport, school, bruiloften en een bezoek aan de bioscoop en het theater bleef mogelijk. Langzaam nam het verzet en weerzin tegen de bezetters toe vanwege steeds meer vrijheidsbeperkende maatregelen. Joden en jongemannen werden opgepakt en gedeporteerd. Er werd een avondklok ingesteld, straatverlichting ging uit, de huizen werden geblindeerd. Alle metaal, zoals kerkklokken, moesten worden ingeleverd voor de Duitse (oorlog)industrie.

Veel jonge mannen uit Ridderkerk werden gedeporteerd naar Duitsland om daar te gaan werken. Eén er van was mijn vader. Over wat hij in Duitsland heeft meegemaakt vertelde hij echter nooit. Een groot aantal van de in Duitsland tewerkgestelde Ridderkerkers kwam daar om het leven.

Vanwege de landelijke deportaties doken veel joden en jonge mannen onder, soms in kruipruimtes onder het woonhuis. Maar ook op zolder of in ruimtes die afgedekt werden door bijvoorbeeld boekenkasten. Deze ruimtes waren niet groot en de kans op ontdekking bleef aanwezig. Want naast Duitsers was er nog een andere vijand: de Nationale Socialistische Beweging. Meerdere landgenoten zijn slachtoffer geworden van deze NSB’ers.

In het voornoemde boek zijn veel verhalen te lezen over wat Ridderkerkers zijn overkomen of gebeurtenissen tussen het begin van de oorlog tot aan de bevrijding. Je zou denken dat het sociale leven, in die tijd, tot stilstand zou zijn gekomen. Maar zo goed en kwaad als het ging werd het verenigingsleven toch voortgezet. Sporten, zingen en muziek maken gingen door, voor zover dit door de omstandigheden werd toegelaten. Alleen de padvinderij werd verboden.

Er werd ook gevoetbald. Zo werd er in het seizoen 1943/1944 door de vier Ridderkerkse voetbalverenigingen gespeeld om de Freling-Cup. Slikkerveer won deze beker. Al werd het in die jaren al wel steeds moeilijker om teams op de been te brengen, omdat vele leden, waaronder eerste elftal spelers, werden opgeroepen om in Duitsland te gaan werken.

Ook werd er gekorfbald. Op 1 maart 1943 werd door de voetbalvereniging Slikkerveer een korfbalafdeling opgericht. Ook bij de sv Bolnes werd, op 1 mei 1944, een korfbalvereniging opgericht. Tot het spelen van officiële wedstrijden kwam het niet, in de zomer van 1944 werden alle sporten op een laag pitje gezet.

In de zomer van 1944 ging er een jubelstemming door het land. Na de landing in Normandië, D-Day, rukten de geallieerden in hoog tempo op en leek de bevrijding aanstaande. De verhalen over het naderende einde van de oorlog waren zo hardnekkig dat tijdens Dolle Dinsdag (5 september 1944) duizenden NSB’ers alvast de benen namen. De oorlog zou echter nog een hele lange, zware hongerwinter voortduren.

Het zou tot 5 mei 1945 duren voordat ons land bevrijd werd. Op die dag tekende de Duitse generaal Blaskowitz, te Hotel de Wereld in Wageningen, de capitulatie van de Duitsers. Een uitzinnige feestvreugde barstte los. In Ridderkerk was op het dorp één grote vlaggenzee te zien.

Ondanks dat de Duitsers gecapituleerd waren, zouden er toch nog slachtoffers vallen in Ridderkerk. Op 8 mei 1945 werden acht plaatsgenoten geëxecuteerd aan de Donckselaan, ter hoogte van het huis van dokter Berger. Dit gebeurde door Duitsers die nog niet ontwapend waren en zich in het Doncksebos ophielden.

Morgen, op 5 mei, vieren wij 75 jaar vrijheid. Feestelijk zal het helaas niet worden door het coronavirus. Een andere vijand die verslagen moet worden.

Laten wij ook de coronaslachtoffers, waarvan velen ook de oorlog hebben meegemaakt, herdenken in deze twee minuten. Opdat wij ook hen niet vergeten.