Een omgebouwde fabrieksloods, karakteristieke kerk of landelijke hofstede: Ridderkerk is rijk aan monumenten. Op zaterdag 13 september gaan hun deuren voor u open. Tijdens Open Monumentendag kunt u vier routes volgen langs allerlei Ridderkerkse monumenten. Deze gebouwen vertellen ieder een verhaal over onze geschiedenis. De komende weken lichten we van elke route een monument uit.
 
Deze week krijgt u een inkijkje in De Rijsoordse Molen, ook Korenmolen de Kersenboom genoemd. Leerling-molenaar Evert Bunt is er wekelijks te vinden. Na zijn pensioen besloot hij molenaar te worden. “Als we de molen niet gebruiken, worden de houten tandwielen vierkant. Alles zakt dan in en gaat muurvast zitten. Door de molen te laten draaien, houden we het monument in stand.”
 
De molen werd in 1822 gebouwd aan de Waaldijk. De eerste steen werd gelegd door Arie Karsseboom, wat zijn bijnaam opleverde. Na meer dan 150 jaar malen dreigde sloop, maar Stichting Rijsoordse Molen voorkwam dat. In 1991 verhuisde het monument naar de overkant van het water, aan de Waalweg. Veel onderdelen zijn nog origineel.
 
Fascinerend
De ‘Rezoordse Molen’ is een grondzeiler, wat betekent dat de molenaar vanaf de grond de zeilen op de wieken kan doen. De molen heeft een stenen romp. “Op de begane grond slaan we het meel op en hebben we een winkeltje”,  vertelt Evert. “Op de eerste zolder liggen de maalstenen, elk 1650 kilo zwaar.” Daarboven grijpen tandwielen in elkaar. “De houten koningsspil was in 1822 al een honderd jaar oude eik. Die draait het luiwerk op de zolder hierboven aan, waarmee we de zakken graan omhoog hijsen.”
 
Op de tweede zolder, de luizolder, hangen vellen met reuzel, varkensvet. “Na het malen vetten we de as van de wieken aan de voor- en achterkant in. Het ijzer met reuzel, hout met gesmolten bijenwas. Die tandwielen zijn fascinerend: ieder tandje komt een keer tegen een ander tandje ertegenover aan.” Daarboven is de derde zolder, de kapzolder. De kap draait met houten rollen over de stenen romp zodat de wieken in de wind kunnen staan.
 
De wieken zijn verbonden aan een gietijzeren as. Hieraan hangt een kastje van de provincie die de omwentelingen bijhoudt. “Daar is onze subsidie van afhankelijk. Vanaf 1 januari zitten we al op 6850 omwentelingen.” De molen draait namelijk nog iedere week. “We draaien dus niet voor de prins”, zegt Evert. “Wekelijks malen we 240 kilo graan. Voornamelijk tarwe, soms ook rogge of spelt. Een Ridderkerkse bakker maakt daar molenbrood en -puntjes van. Verder malen we soms voor een lokale ondernemer en voor onze eigen verkoop.”
 
Onderhoud
De molenaars doen klein onderhoud volgens een schema. Iedere maand wordt wel iets nagekeken, gerepareerd of schoongemaakt. Voor het grotere werk komt een molenmaker langs. Zo is het voegwerk helemaal opnieuw gedaan en de muur met kalk geïnjecteerd. “Aan de binnenkant van de steenzolder, de eerste verdieping, zie je nog het groen op de muur van het vocht.”
 
Ook de roeden, het stalen gedeelte van de wieken, zijn recent vervangen. “De vorige waren nog maar dertig jaar oud, maar door een lasfout al aan het roesten.” Vijf jaar geleden kreeg de molen ook zijn oorspronkelijke kleuren terug. “In 1991 vond de provincie dat het hout- en staalwerk in de kleuren groen en zwart moest zijn. Nu zijn de roeden, het stalen gedeelte van de wieken, weer geel. De deur en kozijnen zijn nog groen, maar iets lichter zoals de oorspronkelijke kleur.”
 
Evert hoopt dat de Rijsoordse molen nog lang blijft draaien. “Hij maalt niet alleen graan, maar vervult ook een buurtfunctie. Ik hoop dat tijdens Open Monumentendag veel mensen een kijkje komen nemen in dit fascinerende monument.”
 
Op uitagendaridderkerk.nl/monumenten vindt u het programma van en meer informatie over Open Monumentendag. U wordt bij de startlocaties van de vier routes gastvrij ontvangen met koffie, thee en iets lekkers. Daar krijgt u ook een boekje met route-informatie.
 
Vijf jaar geleden kreeg de molen zijn oorspronkelijke kleur terug: geel.
 
De kapzolder met de gietijzeren as en de bovenkant van de koningsspil.